Η σιδηροπενική αναιμία αποτελεί μια από τις πιο συχνές καταστάσεις ανάμεσα σε ενήλικες. Εάν και δεν αποτελεί μια ιδιαίτερα σοβαρή κατάσταση υγείας, η έλλειψη σιδήρου επηρεάζει σημαντικά τόσο τα επίπεδα ενέργειας όσο και βασικές λειτουργίες του οργανισμού. Δείτε 6 σημαντικά πράγματα που πρέπει να ξέρετε για το σίδηρο και τα συμπληρώματα σιδήρου.

1) Ο σίδηρος αποτελεί ένα πολύ σημαντικό για την υγεία ιχνοστοιχείο. Ο σίδηρος αποτελεί ένα από τα βασικότερα ιχνοστοιχεία της διατροφής. Είναι απαραίτητος για την υγιή ανάπτυξη, τη φυσιολογική κυτταρική λειτουργία, τη σύνθεση ορμονών και συνδετικού ιστού και για την υγεία του οργανισμού, γενικότερα. Μία από τις βασικότερες λειτουργίες του είναι ότι αποτελεί βασικό στοιχείο της αιμογλοβίνης, μια πρωτεΐνη των ερυθρών αιμοσφαιρίων, η οποία είναι υπεύθυνη για την οξυγόνωση του σώματος και των ιστών.

2) Το μεγαλύτερο μέρος του σιδήρου βρίσκεται στο αίμα. Περίπου 3-4 γραμμάρια στοιχειακού σιδήρου στους ενήλικες υπάρχουν στην αιμογλοβίνη. Από τον εναπομείναντα σίδηρο, το μεγαλύτερο μέρος του αποθηκεύεται με τη μορφή της φερριτίνης ή αιμοσιδηρίνης στο συκώτι, στο σπλήνα, στο μυελό των οστών ή αποθηκεύεται ως μυογλοβίνη στου μύες. Οι απώλειες σιδήρου μέσω των ούρων, των κοπράνων, του δέρματος και του γαστρεντερικού σωλήνα είναι πολύ μικρές με εξαίρεση όταν υπάρχει αιμορραγία ή έμμηνος ρύση στις γυναίκες.

3) O σίδηρος υπάρχει διαθέσιμος σε δύο μορφές στα τρόφιμα. Ο διατροφικός σίδηρος, υπάρχει διαθέσιμος σε δύο μορφές τον αιμικό και τον μη αιμικό σίδηρο, με τον πρώτο να έχει μεγαλύτερη βιοδιαθεσιμότητα. Τα φυτικής προέλευσης τρόφιμα, όπως οι καρποί, τα φασόλια, τα λαχανικά καθώς και τα τρόφιμα που είναι εμπλουτισμένα σε σίδηρο περιέχουν την μη-αιμική μορφή. Αντίθετα, τα ζωικής προέλευσης τρόφιμα όπως είναι το κόκκινο κρέας, τα πουλερικά και τα θαλασσινά περιέχουν κυρίως αιμικό σίδηρο και σε μικρότερες συγκεντρώσεις μη-αιμικό.

4) Ανάλογα τα τρόφιμα που καταναλώνονται, η απορρόφηση του σιδήρου διαφέρει. Η βιοδιαθεσιμότητα του σιδήρού από μικτές δίαιτες που περιέχουν κρέας και θαλασσινά είναι κατά μέσο όρο 15%, ενώ σε φυτοφαγικές δίαιτες είναι περίπου 8%. Ο λόγος είναι τα φυτικά τρόφιμα περιέχουν φυτικό οξύ (σιτηρά και φασόλια) και ορισμένες πολυφαινόλες (δημητριακά και όσπρια) που δυσχεραίνουν την απορρόφησή του από τις τροφές, ενώ αντίθετα τα ζωικά τρόφιμα και τα θαλασσινά διευκολύνουν την απορρόφησή. Αντίστοιχα με τα φυτικά τρόφιμα, το ασβέστιο μπορεί επίσης να μειώσει την απορρόφηση σιδήρου. Το ασκορβικό οξύ, αλλιώς γνωστό και ως βιταμίνη C που υπάρχει σε αφθονία στα λαχανικά και στα φρούτα, μπορεί έως και να διπλασιάσει την απορρόφηση του σιδήρου, γι’ αυτό συστήνεται να λαμβάνεται ταυτόχρονα με το σίδηρο, είτε σε τροφές ή σε συμπληρώματα διατροφής.

5) Η έλλειψη σιδήρου μπορεί να αξιολογηθεί μέσω βιοχημικών εξετάσεων. Η έλλειψη σιδήρου αναφέρεται ως σιδηροπενική αναιμία, ωστόσο τα επίπεδα του σιδήρου στο αίμα δεν επαρκούν για να γίνει αξιολόγηση της. Για το λόγο αυτό απαιτείται η μέτρηση των τιμών φεριτίνης στο αίμα, που αντικατροπτίζει τις αποθήκες σιδήρου ακόμη και σε πρώιμα στάδια. Η σιδηροπενική αναιμία χαρακτηρίζεται από χαμηλές συγκεντρώσεις αιμοσφαιρίνης και αιματοκρίτη στο αίμα (η αναλογία των ερυθρών αιμοσφαιρίων στο αίμα κατ’ όγκο), γι’ αυτό και είναι οι πιο συχνά χρησιμοποιούμενες μέθοδοι για την ανίχνευση ανεπάρκειας σιδήρου. Οι συγκεντρώσεις αιμοσφαιρίνης χαμηλότερες από 13 g / dL στους άνδρες και 12 g / dL σε γυναίκες υποδηλώνουν έλλειψη, ενώ αντίστοιχα οι κατώτερες φυσιολογικές τιμές αιματοκρίτη, οι οποίες είναι γενικά τρεις φορές υψηλότερες από τα επίπεδα αιμοσφαιρίνης, είναι περίπου 40% στους άνδρες και 36% στις γυναίκες.

6) Στα συμπληρώματα διατροφής υπάρχουν διαθέσιμες πολλές μορφές σιδήρου. Συχνά χρησιμοποιούμενες μορφές σιδήρου στα συμπληρώματα περιλαμβάνουν τα άλατα σιδήρου (γλουκονικός σίδηρος, κιτρικός σίδηρος και θειικός σίδηρος). Υψηλές δόσεις σιδήρου (45 mg/ημέρα ή περισσότερο) μπορεί να προκαλέσουν γαστρεντερικές διαταραχές, όπως ναυτία και δυσκοιλιότητα. Άλλες μορφές συμπληρωματικού σιδήρου, όπως πολυπεπτίδια αιμικού σιδήρου, καρβονυλικός σίδηρος, χηλικός σίδηρος και σύμπλοκα σιδήρου με πολυσακχαρίτες, μπορεί να έχουν λιγότερες παρενέργειες στο γαστρεντερικό σύστημα από ότι τα άλατα σιδήρου. Για την από του στόματος συμπλήρωση σιδήρου προτιμώνται άλατα σιδήρου (θειικός σίδηρος και γλουκονικός σίδηρος) λόγω του χαμηλού κόστους και της υψηλής βιοδιαθεσιμότητάς τους.

H απορρόφηση σιδήρου είναι υψηλότερη όταν χορηγούνται συμπληρώματα σιδήρου με άδειο στομάχι.